Mtb: de verschillende spiercontracties

Beste mountainbikers, wanneer je volop aan het klimmen bent, bereik je uiteindelijk de top omdat je (onder meer) flink op de pedalen hebt geduwd en daarbij je quadriceps (de spieren aan de voorzijde van je dijen) hebt samengetrokken. Daarna gaat het naar beneden over oneffen terrein, je billen raken het zadel niet meer en je benen vervullen de rol van vering om schokken te dempen en je in de juiste houding te houden. Je quadriceps trekken ook samen, maar het is niet dezelfde vorm van contractie.  Er zijn immers niet één maar wel 3 vormen van spiercontracties …  Welke? Wat zijn de kenmerken ervan? Na het lezen van dit artikel hebben spiersamentrekkingen voor jou geen geheimen meer, beloofd!

Spieren bestaan uit tal van spiercellen, in het wetenschappelijk jargon myocyten genoemd, of met een eenvoudiger term: spiervezels. Alle myocyten van eenzelfde spier liggen in de lengte tegen elkaar aan en hebben het vermogen om samen te trekken.  Zodra ze een signaal van de zenuwen krijgen, meestal afkomstig vanuit de hersenen, worden de myocyten geactiveerd en trekken ze samen.

Zoals gezegd, zijn er 3 vormen van spiersamentrekking, elk met een andere impact en elk met een andere beweging tot gevolg.

De eerste vorm van samentrekking, en de meest bekende, is de concentrische contractie.

Wanneer de myocyten van een spier zich bij die contractie samentrekken, komen de twee uiteinden van de myocyten en dus van de spier dichter bij elkaar. De spier wordt korter.

We keren terug naar ons voorbeeld van het begin van dit artikel, de spier aan de voorzijde van je dij, de quadriceps. Zijn belangrijkste actie wanneer die spier zich samentrekt in een concentrische contractie is de extensie van het been. Hij laat toe om het been te strekken. De proximale uiteinden van deze spier (aan de heup) en het distale uiteinde ter hoogte van de knie komen immers dichter bij elkaar waardoor het been wordt gestrekt. Dit is de spiersamentrekking die je het vaakst doet wanneer je op de pedalen duwt om vooruit te komen en die je nog sterker doet als je "en danseuse" rijdt. Zodra je op een pedaal duwt, strek je het been en duw je het pedaal naar beneden zodat je fiets vooruitgaat :).

De tweede vorm van contractie, die sommigen onder jullie kennen omdat je die gebruikt bij figuurtraining, is de isometrische aanspanning (iso = gelijk en metrisch = lengte). Je hebt het al begrepen: bij die contractie, trekt de spier samen maar verandert de lengte ervan niet.

We keren terug naar onze quadriceps: Wanneer je je quadriceps samentrekt met een isometrische contractie, blijft de spier even lang en verandert de positie van je been niet. Het is precies die contractie die je van de spier vraagt wanneer je een "wall sit" doet: een oefening waarbij je met gebogen benen tegen een muur gaat zitten zoals je op een stoel zou zitten ... maar dan zonder stoel!

Tot slot is er de derde en laatste vorm van contractie, de excentrische contractie. Die is het omgekeerde van de concentrische contractie. Wanneer een spier zich samentrekt in excentrische contractie, trekken de myocyten zich samen maar gaan de uiteinden ervan verder uit elkaar. Anders gezegd wordt bij die contractiebeweging de spier langer.

We nemen opnieuw ons voorbeeld van de quadriceps, maar deze keer gaat het naar beneden over een erg hobbelig pad. Je probeert een houding te bewaren met het zitvlak zwevend boven het zadel en dempt de bewegingen van je fiets met de benen. Nu trek je je quadriceps voortdurend samen om je gewicht en de bewegingen van je fiets op te vangen zodat je zitvlak lager komt. Sommige van die bewegingen zorgen voor een verlenging van je quadriceps en plooien de benen ondanks je verzet. Je doet een excentrische contractie.

Om je prestaties te verbeteren, is het dus ideaal om al die vormen van spiersamentrekking te trainen wanneer je gaat mountainbiken.

Nu je alles weet over de spiercontracties, wens ik je veel succes bij het klimmen en afdalen!