De verschillende spiersamentrekkingen bij omhoog lopen en omlaag lopen

Beste loper, de spiersamentrekkingen bij omhoog lopen zijn anders dan die bij omlaag lopen… Hoe komt dat? Wat zijn die verschillende vormen van spiersamentrekkingen? Na het lezen van dit artikel hebben spiersamentrekkingen voor jou geen geheimen meer, beloofd!

Spieren bestaan uit tal van spiercellen, in het wetenschappelijk jargon myocyten genoemd, of met een eenvoudiger term: spiervezels. Alle myocyten van eenzelfde spier liggen in de lengte tegen elkaar aan en hebben het vermogen om samen te trekken.  Zodra ze een signaal van de zenuwen krijgen, meestal afkomstig vanuit de hersenen, worden de myocyten geactiveerd en trekken ze samen.

Er zijn 3 vormen van spiersamentrekking, elk met een andere impact en elk met een andere beweging tot gevolg.

De eerste vorm van samentrekking, en de meest bekende, is de concentrische contractie.

Wanneer de myocyten van een spier zich bij die contractie samentrekken, komen de twee uiteinden van de myocyten en dus van de spier dichter bij elkaar. De spier wordt korter.

Een voorbeeld maakt het duidelijker: de spier aan de voorzijde van je dij, de quadriceps. Zijn belangrijkste actie wanneer die spier zich samentrekt in een concentrische contractie is de extensie van het been. Hij laat toe om het been te strekken. De proximale uiteinden van deze spier en het distale uiteinde ter hoogte van de knie komen immers dichter bij elkaar waardoor het been wordt gestrekt. Dit is de contractie die je doet wanneer je een trap oploopt of een helling oprent. Je zet je voet immers op de trede of naar voren, en vervolgens trek je de spier samen om het been te strekken en op de trede te gaan staan of hoger op de helling te komen.

De tweede vorm van contractie, die sommigen onder jullie kennen omdat je die gebruikt bij figuurtraining, is de isometrische aanspanning (iso = gelijk en metrisch = lengte). Je hebt het al begrepen: bij die contractie, trekt de spier samen maar verandert de lengte ervan niet.

We keren terug naar ons voorbeeld van de vorige alinea: Wanneer je je quadriceps samentrekt met een isometrische contractie, blijft de spier even lang en verandert de positie van je been niet. Het is precies die contractie die je van de spier vraagt wanneer je een "wall sit" doet: een oefening waarbij je met gebogen benen tegen een muur gaat zitten zoals je op een stoel zou zitten ... maar dan zonder stoel!

Tot slot is er de derde en laatste vorm van contractie, de excentrische contractie. Die is het omgekeerde van de concentrische contractie. Wanneer een spier zich samentrekt in excentrische contractie, trekken de myocyten zich samen maar gaan de uiteinden ervan verder uit elkaar. Anders gezegd wordt bij die contractiebeweging de spier langer.

Terug naar ons voorbeeld. Je trekt je quadriceps samen in excentrische contractie wanneer je een trap afdaalt of wanneer je een helling af loopt. Wanneer je een trap afdaalt, buig je het been op de bovenste trede en draagt dit je gewicht. Je trekt de quadriceps samen en maakt die langer. Net hetzelfde fenomeen doet zich voor wanneer je een helling af loopt. Zodra je de hiel neerzet, zal je quadriceps samentrekken om je tegen te houden en je vooruit te laten komen, maar je been buigt! Je doet een excentrische contractie.

Nu je alles weet over de spiercontracties, wens ik je veel succes bij het hardlopen, op en af hellingen.

Hélène PETOT
Ingenieur onderzoek en ontwikkeling bij het DECATHLON SportsLAB en doctor in de trainingsfysiologie